Η οστεοαρθρίτιδα ισχίου είναι μία αρκετά συχνή πάθηση που εμφανίζεται σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού άνω των 50 ετών αλλά -πιο σπάνια- και σε νεότερους. Κυρίως, είναι γνωστή ως εκφυλιστική αρθροπάθεια, καθώς παρατηρείται σταδιακά με το πέρας των χρόνων και τη γήρανση του ανθρώπινου οργανισμού.
Πιο συγκεκριμένα, χαρακτηριστικό της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου, αρχικά, αποτελούν οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις στις αρθρικές επιφάνειες του μηριαίου οστού που ονομάζεται κοτύλης και βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια των οστών μέσα στην άρθρωση.
Στη συνέχεια, χαρακτηρίζεται από οστική υπερπλασία στα όρια των αρθρικών επιφανειών των οστών εντός της άρθρωσης.
Με αυτόν τον τρόπο, διαταράσσεται η αρχιτεκτονική της, διότι είναι εμφανής η δημιουργία οστικών προεξοχών, οι οποίες ονομάζονται οστεόφυτα, αλλά είναι γνωστές στον περισσότερο κόσμο ως “άλατα”.
Ωστόσο, τα οστεόφυτα ουδεμία σχέση έχουν με το μαγειρικό αλάτι που καταναλώνουμε στη διατροφή μας, αλλά είναι «οστά εκ οστών».
Ουσιαστικά, προκύπτει αφυδάτωση του χόνδρου που καλύπτει τις οστικές επιφάνειες της άρθρωσης, καθώς μεγαλώνει ο οργανισμός ηλικιακά. Με αυτή την έννοια, έχουμε μείωση της περιεκτικότητάς του σε νερό.
Τούτο έχει ως συνέπεια τη μείωση των πρωτεογλυκανών και σταδιακά ο χόνδρος χάνει την ελαστικότητά και την κινητικότητά του.
Οι παράγοντες της οστεοαρθρίτιδας ισχίου
Χρήσιμο θα ήταν να γνωρίζουμε τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Πρώτα πρώτα, καθοριστικό ρόλο παίζει το φύλο του εκάστοτε ασθενή. Η οστεοαρθρίτιδα παρατηρείται πιο συχνά στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τρία στα τέσσερα άτομα ταλαιπωρούνται από την οστεοαρθρίτιδα με την πρόοδο των χρόνων, ενώ έρευνες έχουν δείξει ότι το 87% των πασχόντων έχουν ευρήματα στις ακτινογραφίες των αρθρώσεων τους ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν παρουσιάζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα.
Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν πολύ μεγάλη πιθανότητα (30 – 50%) να κληρονομήσουν την οστεοαρθρίτιδα και έτσι αντιλαμβανόμαστε ότι οι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά την εμφάνισή της.
Εκείνο που συνδέεται πολύ στενά με την πάθηση της οστεοαρθρίτιδας ισχίου είναι η παχυσαρκία. Όταν ένα άτομο έχει αυξημένο βάρος και είναι θεωρείται υπέρβαρο καταπονεί το μηριαίο οστό – ισχίο- το οποίο με τη σειρά του αρχίζει να φθείρεται με τη χρήση.
Τέλος, στην περίπτωση που η άρθρωση του ισχίου συνεχώς επιβαρύνεται και καταπονείται μηχανικά, εξαιτίας κάποιου επαγγέλματος ή ενδεχόμενης κάκωσης από αθλητικές δραστηριότητες, τότε υπάρχει κίνδυνος να παρουσιαστεί αργά ή γρήγορα η οστεοαρθρίτιδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου;
Συνήθως με τη συνεχή χρήση της άρθρωσης του ισχίου σιγά σιγά με τον καιρό οι ίνες κολλαγόνου που βρίσκονται στο χόνδρο αρχίζουν να καταστρέφονται κι έτσι επέρχεται η επιδείνωση της εκφύλισης, καθώς σταδιακά τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους.
Ό,τι προκύπτει από την αλλοίωση των ιστών στη συγκεκριμένη περιοχή εισέρχονται μέσα στην άρθρωση. Στη συνέχεια, τα επιθηλιακά κύτταρα στην προσπάθειά τους να απομακρύνουν τα εκφυλιστικά προϊόντα δημιουργούν εντός της άρθρωσης μία άσηπτη φλεγμονή.
Αποτέλεσμα αυτής της φλεγμονώδους κατάστασης είναι κυρίως ο πόνος που εντοπίζεται στην περιοχή των γλουτιαίων, στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου και στην βουβωνική περιοχή και ενδεχομένως να κάνει αντανάκλαση στο γόνατο.
Στην οστεοαρθρίτιδα ισχίου, κρίνεται βαρυσήμαντη η αναφορά της επερχόμενης μυϊκής ατροφίας στην περιοχή της πυέλου και των ισχίων ως συνέπεια της ελάχιστης κινητικότητας και της χρόνιας φλεγμονής μέσα στην άρθρωση.
Η εξέλιξη της πάθησης
Με την εξέλιξη της πάθησης της οστεοαρθρίτιδας στο ισχίο, ο πόνος, η αίσθηση της θερμότητας και το οίδημα που έχει αναπτυχθεί στη συγκεκριμένη άρθρωση έχουν ως συνέπεια τη δυσκαμψία, η οποία εμφανίζεται στις καθημερινές δραστηριότητες που έχουν άμεση σχέση με την κίνηση σε αυτήν την περιοχή.
Όπως έχουμε προαναφέρει, προκαλείται διαταραχή στην ανατομία της προσβεβλημένης άρθρωσης εξαιτίας της καταστροφής του αρθρικού χόνδρου και την δημιουργία των οστεοφύτων.
Επομένως, το αποτέλεσμα αυτής της εμπλοκής είναι να «κλειδώσει» η άρθρωση και να περιοριστεί το εύρος κίνησης, καθώς επιβαρύνεται με πόνο. Σε πολλά περιστατικά είναι έντονος ο ήχος τριγμού στις διογκωμένες και φθαρμένες αρθρώσεις του ισχίου.
Κατά τα πρώιμα στάδια της οστεοαρθρίτιδας της ισχιακής περιοχής μπορεί να εντοπίζεται ο πόνος σε πιο ήπια μορφή, ωστόσο είναι δυνατό να μετατραπεί σε διάχυτο. Με λίγα λόγια, όταν η πάθηση βρίσκεται σε πολύ προχωρημένη κατάσταση, δηλαδή στο τελικό της στάδιο, ο πόνος κίνησης (move pain) μετατρέπεται σε πόνο ξεκούρασης (rest pain).
Ο πόνος κίνησης παρατηρείται μόνο κατά τη δραστηριότητα του πάσχοντος, όπως είναι το ανέβασμα σκάλας, μεταφορά μεγάλου φορτίου, τρέξιμο, χορός και συνεχόμενο περπάτημα.
Από την άλλη μεριά, ο πόνος ξεκούρασης παρουσιάζεται και κατά τη διάρκεια ακινησίας και ύπνου, αφού σε αυτό το τελικό στάδιο της πάθησης έχει ήδη καταστραφεί όλη ανεξαιρέτως η άρθρωση του ισχίου.
Συμπερασματικά, όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα τη έκπτωση της ικανότητας του ανθρώπου να κινείται και να ηρεμεί ανώδυνα υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής του.
Ποια είναι η κλινική εικόνα του ασθενή με οστεοαρθρίτιδα ισχίου;
Τα κυριότερα κλινικά στοιχεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου παρατίθενται παρακάτω επιγραμματικά:
Α) Πόνος, ο οποίος εμφανίζεται κατά της διάρκεια της κίνησης της άρθρωσης ενώ η πάθηση βρίσκεται στα πρώιμα στάδια. Αντίθετα, στο πιο προχωρημένο – τελευταίο – στάδιο αυτός ο πόνος ταλαιπωρεί τον πάσχοντα και κατά την ώρα της χαλάρωσης και του καθίσματος ή ακόμα και του ύπνου.
Β) Δυσκαμψία – εμπλοκή της άρθρωσης, εννοώντας τη μεγάλη δυσκολία της κίνησης μετά από κάποια ώρα ακινησίας. Η ένταση της δυσκαμψίας αυτής ποικίλει.
Άλλοτε μπορεί να είναι πιο ήπια και άλλοτε πιο έντονη. Επίσης, κρίνεται αναγκαίος ο διαχωρισμός της δυσκαμψίας της οστεοαρθρίτιδας από τη δυσκαμψία των φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων ως προς τη διάρκειά τους.
Στην πρώτη περίπτωση έχουμε εμπλοκή μόνο για λίγα λεπτά της ώρας, ενώ στη δεύτερη περίπτωση μπορεί να έχει διάρκεια ακόμα και πάνω από μισή ώρα.
Γ) Διόγκωση της άρθρωσης, καθώς με την έλλειψη λίπανσης του χόνδρου έχουμε τη δημιουργία οστεοφύτων που προκαλούν σκληρά στοιχεία οστικής δομής, τα οποία ο θεράπων ιατρός αντιλαμβάνεται με την ψηλάφηση.
Δ) Παραμόρφωση της άρθρωσης. Η άρθρωση αλλάζει εξολοκλήρου σχήμα και αυτό είναι απόλυτα εμφανές ακόμη και στη στάση του σώματος του ασθενούς.
Ε) Τριγμοί, οι οποίοι ακούγονται ενώ ο ασθενής κάμπτει την άρθρωση του ισχίου (έσω – έξω στροφή του ισχίου). Συνήθως αυτοί οι τριγμοί συνοδεύονται από πόνο στο ίδιο σημείο.
